Wij kunnen medisch gezien niet zwanger worden. Kunnen wij overwegen een draagmoeder in te schakelen?

Er zijn verschillende redenen waarom koppels of alleenstaanden niet in staat zijn om op de biologische manier zwanger te raken. Wanneer het probleem medisch is en bij de wensmoeder ligt, of wanneer het gaat om een alleenstaande vader of een homokoppel met kinderwens, kan een draagmoeder een mogelijke uitkomst bieden aan die kinderwens.

Wat is draagmoederschap?

Men spreekt van draagmoederschap wanneer een vrouw een zwangerschap ondergaat met het voornemen een kind te baren om het nadien af te staan aan een persoon of koppel (heteroseksueel of homoseksueel), wensouder(s) of sociale ouder(s) geheten en waarbij dit voornemen bestond voorafgaand aan de zwangerschap. In België dient draagmoederschap steeds altruïstisch te zijn, d.w.z. dat je jezelf in België niet als draagmoeder mag aanbieden uit winstbejag, je er met andere woorden geen betaling voor mag in ontvangst nemen. Dit in tegenstelling tot een aantal landen waar ‘commercieel draagmoederschap’ wel is toegestaan.

Technologisch gezien spreekt men van twee verschillende soorten draagmoederschap.

Laagtechnologisch draagmoederschap:

De draagmoeder laat zich bevruchten met het zaad van de wensvader. Hierbij stelt de draagmoeder niet enkel haar baarmoeder ter beschikking maar hier levert zij ook de eicel. Vaak wordt zij geïnsemineerd met het zaad van de wensvader. Deze vorm van draagmoederschap wordt in België niet toegepast!

Hoogtechnologisch draagmoederschap:

Bij deze vorm van draagmoederschap wordt een embryo, die niet genetisch verwant is met de draagmoeder, ingeplant. Hiervoor worden ofwel voortplantingscellen gebruikt van de wensouder(s) of wanneer dit geen optie is, kan men gebruik maken van donorzaad- en/of eicellen.

Draagmoederschap is een delicaat gegeven.

Het feit dat er bij de voortplanting van een koppel tussenkomst van een derde is, maakt van draagmoederschap een complex iets. Hoe dan ook zullen er zich ethische, morele, juridische en psychologische vragen stellen.

In België bestaan er geen wettelijke voorwaarden die de kandidaatstelling van de draagmoeder of hoe een kind met tussenkomst van een draagmoeder kan verwerkt worden. Daarom beslissen de weinige fertiliteitscentra op basis van hun eigen voorwaarden per individueel geval of de wensouder(s) en de draagmoeder in aanmerking komen.

Draagmoederschap in België is beperkt tot wensouders die medisch gezien niet in staat zijn om zelf (veilig) een zwangerschap uit de dragen of tot homokoppels met kinderwens.

Wie komt in aanmerking?

De kandidaat wensouder(s):

De wensmoeder heeft geen baarmoeder, of deze functioneert niet meer zoals het nodig is om een zwangerschap tot een succesvol einde te brengen.
De wensmoeder heeft een ziekte of aandoening door de welke een zwangerschap de wensmoeder in een levensbedreigende situatie zou brengen
De wensouder is een alleenstaande man.
De wensouders betreft een homoseksueel koppel met kinderwens.

Bedenking: Homokoppels en wensmoeders die zelf geen bruikbare eicellen hebben, zijn genoodzaakt een beroep te doen op eiceldonors. Wat de wensmoeders betreft bestaat hiervoor een wachtlijst waar zij zich op kunnen plaatsen en dus dienen te wachten tot een donor eicel beschikbaar wordt. Zij kunnen deze wachtlijst echter overslaan door zelf een geschikte eiceldonor aan te brengen. Ook deze wordt aan een aantal voorwaarden onderworpen (zie verderop in dit artikel). Voor homokoppels en alleenstaande mannen in België ligt dat echter anders. Zij komen niet in aanmerking om op een wachtlijst te komen. Zij moeten altijd een eiceldonor aanbrengen.

De kandidaat draagmoeder:

de kandidaat draagmoeder moet meerderjarig zijn en in staat zijn vrijwillig in te stemmen met draagmoederschap en alle daaraan gekoppelde procedures;
de kandidaat draagmoeder moet een aantal medische en psychologische testen goed zijn doorgekomen;
het eigen gezin van de kandidaat draagmoeder moet voltooid zijn, met andere woorden, de kandidaat draagmoeder mag geen kinderwens meer hebben;
de kandidaat draagmoeder moet al minstens één succesvolle zwangerschap doorlopen hebben (zonder noemenswaardige complicaties);
de eventuele partner van de kandidaat draagmoeder akkoord zijn met de hele procedure.
Elk fertiliteitscentrum hanteert daarnaast mogelijk nog haar eigen voorwaarden zoals bijvoorbeeld maximum leeftijd van de kandidaat draagmoeder, het al dan niet zich verplicht laten bijstaan door een (door het fertiliteitscentrum aangeduide) jurist, …

De kandidaat eiceldonor:

heeft geen toestemming nodig van haar eventuele partner;
moet jonger zijn dan 37 jaar;
moet bewezen vruchtbaar zijn (minstens één maal zwanger);
mag niet de draagmoeder zijn m.a.w. draagmoeder en eiceldonor moeten twee verschillende personen zijn;
mag geen drager zijn van erfelijke of infectueuze ziekten;
moet tijdens de behandeling een (tijdelijke) rookstop inlassen.

Wat is de juridische impact?

In België is draagmoederschap niet wettelijk geregeld. Dat betekent dat het niet verboden is, maar dat er ook geen wettelijke bescherming bestaat naar de wensouders toe wanneer de draagmoeder na geboorte zou beslissen het kind niet af te staan. Bovendien dient het kind na geboorte door de wensouders in volle adoptie te worden geadopteerd.

Adoptie van een kind dat geboren werd uit een draagmoeder werd in het verleden door bepaalde rechters geweigerd. Aangezien er geen wettelijk kader rond draagmoederschap bestaat, treedt de familierechter als het ware als wetgevende macht op. Het is bijgevolg ook hij die beslist of de wensouders het kind na geboorte kunnen adopteren. Het is dus soms speculeren welke uitspraak een rechter zal vellen in een concreet dossier wat rechtsonzekerheid in de hand werkt.

Met welk kostenplaatje moet je rekening houden?

Wanneer je een kind wil bekomen en hiervoor de hulp van een draagmoeder wil inschakelen, verschillen de kosten van situatie tot situatie en van koppel tot koppel. Het grootste verschil zien we als we heterokoppels met homokoppels of alleenstaande vaders vergelijken. Omdat bepaalde terugbetalingen niet in de sociale zekerheid voorzien zijn voor mannen, ligt de kost bij homokoppels en alleenstaande mannen sowieso al een heel stuk hoger dan bij heterokoppels. Verder zijn kosten ook nog afhankelijk van wat er onderling afgesproken wordt met de draagmoeder. Welke kosten worden wel vergoed, welke niet. Ook na de bevalling zijn er nog kosten. Zo is de draagmoeder voor de Belgische wet steeds de wettelijke moeder van het kind. Hierdoor dient de wensmoeder of meevader (in het geval van een homokoppel) het kind steeds in volle adoptie te adopteren om als wettelijke moeder van dit kind door het leven te kunnen gaan. Als de draagmoeder daarenboven nog gehuwd zou zijn, kan de biologische vader het kind niet erkennen en wordt de echtgenoot automatisch ook de wettelijke vader van dit kind. In dit geval moet ook de biologische vader het kind in volle adoptie adopteren.

Strikt genomen kan men schatten dat voor een heterokoppel het totaalplaatje kan liggen tussen de € 5500 en € 6500, waar een homokoppel of een alleenstaande man zich kan verwachten aan een prijskaartje tussen € 11500 en € 12500.

Welke procedure doorloop je?

De eerste fase is die van de intake. In deze fase moeten zowel de wensouders als de draagmoeder (en haar eventuele partner) apart een gesprek ondergaan bij een fertiliteitsarts die polst naar de reden waarom een koppel aan draagmoederschap wil beginnen en die heel de medische kant van draagmoederschap met alle betrokken partijen overloopt. Daarnaast komen alle partijen ook verplicht bij de fertiliteitsconsulent (psycholoog). Deze heeft het over de psychologische aspecten die bij draagmoederschap komen kijken maar ook over het juridisch kader (of het gebrek daaraan). Deze twee professionelen starten dan een dossier op dat in een multidisciplinair team van artsen en psychologen wordt besproken. Zij beslissen dan of er doorgegaan wordt met alle medische onderzoeken die zowel het wenspaar als de draagmoeder en eventuele eiceldonor) moeten ondergaan. Wanneer alle onderzoeken hebben plaatsgevonden, komt het dossier voor een Ethisch comité waar men beslist of er aan alle voorwaarden wordt voldaan en of er kan worden overgegaan naar de behandeling.
De tweede fase bestaat uit de medische behandeling tot de effectieve zwangerschap. In deze fase ondergaat de wensmoeder of eiceldonor een hormonenbehandeling die de productie van eicellen stimuleert om dan zo veel mogelijk eicellen te verzamelen. Deze worden dan bevrucht via IVF of ICSI en nadien bij de draagmoeder ingeplant om zo tot een zwangerschap te komen.
Zo komt men bij de derde en laatste fase. De zwangerschapsmaanden tot geboorte en adoptie van het kind. De zwangerschapsmaanden en de bevalling kunnen gewoon worden opgevolgd door de eigen gynaecoloog.

Tot slot. Waar kan ik terecht?

Als je als homokoppel of als alleenstaande man een kind wilt dat niet alleen wettelijk maar ook biologisch het jouwe is, dan is draagmoederschap de enige optie. Wat heterokoppels betreft is draagmoederschap echter de laatste optie. Wensmoeders hebben vaak al een lange periode van fertiliteitsonderzoeken achter de rug.

Enkel als een wensmoeder medisch gezien niet zwanger kan worden of als een zwangerschap het kind of de wensmoeder in gevaar kan brengen, kan er in België overgegaan worden tot draagmoederschap. Hierdoor ligt het aantal kinderen dat in België jaarlijks uit een draagmoeder geboren wordt, statistisch gezien relatief laag. Als je na het lezen van dit artikel nog met vragen zit, en graag meer info had, dan kan je je best wenden tot je gynaecoloog of tot één van de vier fertiliteitscentra in België waar draagmoederschap mogelijk is.

Als heterokoppel kun je in de volgende centra terecht:

CHR de la Citadelle - Luik
UMC Sint Pieter - Brussel
UZ Gent
UZ Brussel

Als homokoppel of alleenstaande man ben je voorlopig nog aangewezen op de medische begeleiding van het UZ Gent en de CHR de la Citadelle in Luik.

Bronnen:

De maakbare mens
De verdwaalde ooievaar
Website UZ Gent
“Economisch onderzoek van draagmoederschap – Een kostenonderzoek aan de hand van enkele case-studies“ door Katrien Danhieux en Linde Defruyt.

Bereken het bedrag van je Groeipakket in enkele stappen. Begin met 1 kind. Je kunt later andere kinderen toevoegen.

De berekening van het Groeipakket gebeurt op basis van de geboortedatum van je kind én het adres waar je kind woont.

levensfase

topics

Zoek het dichtstbijzijnde kantoor

Stel je vraag online

Vul ons formulier in en wij komen zo snel mogelijk bij je terug!

Ik woon in...